Na het verlaten van het pand aan de Poelestraat worden de joodse godsdienstoefeningen enige jaren gehouden in de Steentilstraat. Dit tot ongenoegen van de bewoners van deze straat die zich daar aan ergeren. Zij willen niet dat nog langer toegestaan wordt dat in hun straat de joodse godsdienstoefeningen gehouden worden. In 1754 besluit de gemeente daarom de Joden een stuk grond toe te wijzen in de Volteringestraat, later bekend als de Kleine Folkingestraat.
De bouw van een Synagoge op deze plek kost vijftienduizend gulden. De Joden moeten voor dit bedrag garant staan voordat met de bouw aangevangen mag worden. Het bedrag wordt zo veel mogelijk door de Joodse lidmaten bijeen gebracht. Wat men te kort komt, wordt door enige Christenen geleend, onder eerste hypothecair verband op de kerk. Er is veel tegenstand vanuit Christelijke kring en er worden zelfs zware bedreigingen geuit tegen de Joden. Dankzij de bescherming van het Stadsbestuur kan de bouw echter ongehinderd doorgaan.
Rabbi Isaac Joseph Cohen wordt de geestelijke leider over de 30 tot 40 Joodse gezinnen die op dat moment in Stad wonen. De synagoge wordt afgebouwd en op vrijdag 20 augustus 1756 kan deze eindelijk geopend worden. Bij de inwijding legt het garnizoen, infanterie en cavalerie, een cordon van de Grote Markt tot aan de synagoge. De wetsrollen worden in processie van de Steentilstraat overgebracht naar de Kleine Folkingestraat. Volgens een artikel in de Groninger Courant was dit ‘met ongemeen veel plegtigheyd en vrolykheid onder een groote meenigte van Aanschouweren’. De inwijdingsrede wordt gehouden door Rabbi Isaac Joseph Cohen en vanuit de Hoogduitse gemeente te Amsterdam komen 2 Voorzangers om hun diensten te verlenen.
De Joodse gemeenschap woont geconcentreerd rond de synagoge die dan, met ongeveer 200 zitplaatsen, groot genoeg is. De Joodse Gemeente houdt er haar godsdienstoefeningen tot ook dit gebouw te klein wordt daar de Joodse gemeenschap in de 19e eeuw ongeveer vervijfvoudigd is. Er wordt in 1904 besloten het gebouw af te breken en de gereformeerde architect Tjeerd Kuipers samen met IJ. van der Veen een nieuwe synagoge te laten bouwen. Kuipers heeft dan al heel wat kerken ontworpen, waaronder de Zuiderkerk aan de Stationsstraat, maar synagoges zijn hem vreemd. Hij moet voor z’n ontwerp terugvallen op zijn ruime kennis van de Europese bouwkunst.
Tijdens de bouw van de nieuwe synagoge wordt het oude ziekenhuis aan het Munnekeholm afgestaan aan de Israëlitische Gemeente tot het houden van gebedsdiensten. Zo meldt het Nieuwsblad van het Noorden in eerste instantie op 18-08-1904. Slechts enige tijd later, op 06-10-1904, is in deze krant te lezen over een ingekomen bericht van het hoofdbestuur der Posterijen en Telegraphie ‘dat in verband met het voornemen om binnen korten tijd tot amotie van dat gebouw over te gaan aan dit verzoek niet kan worden voldaan‘.
De bouw van de nieuwe synagoge gaat toch door en op 23 maart 1906 wordt de nieuwe Folkingestraat Synagoge plechtig ingewijd. Na de inwijding wordt in de Harmonie een groots feest gevierd met 1200 gasten.
Bronnen:
Beeldbank Groningen
Groninger Archieven
Groninger Courant
Nieuw Israëlitisch Weekblad
Nieuwsblad van het Noorden
Staat in Groningen
Illustraties:
Beeldbank Groningen
Nieuwsblad van het Noorden
Gepubliceerd:
29-07-2020