Werkkamp Balderhaar werd in 1938 gebouwd. Het was oorspronkelijk bedoeld als werkkamp in het kader van werkverschaffing en lag aan de Verlengde Broekdijk bij het dorp Kloosterhaar. In 1939 werd het overgenomen door de Rijksdienst voor de werkverruiming. Er was plaats voor 96 personen verdeeld over 2 barakken. Hier hebben tot januari 1942 Nederlandse werklozen gewoond en gewerkt. De leiding van het kamp lag in handen van een kok/beheerder.
Op 10 juli 1942 werden de werkkampen “Balderhaar” en “Kloosterhaar” in gebruik genomen als onderkomen voor Groninger Joodse mannen in de leeftijd van 18 tot en met 55 jaar. Doordat deze mannen door allerlei Duitse maatregelen ‘werkloos’ waren gemaakt moesten ze maar naar het werkkamp! De werkkampen “Balderhaar” en “Kloosterhaar” waren twee van de ruim veertig werkkampen in Nederland die door de Duitse bezetter gebruikt werden voor het onderbrengen van ‘werkloze’ Joodse mannen. De mannen werden gedwongen tewerkgesteld in de ontginning van het grote areaal woeste grond dat hier in de omgeving aanwezig was. Op peildatum 11 september 1942 bevonden zich in beide kampen in totaal 163 Joodse mannen. Op zaterdag 3 oktober 1942 werden ze, tegelijk met hun overige gezinsleden thuis, afgevoerd naar doorgangskamp Westerbork. In hetzelfde jaar op 9 oktober werden ze verder op transport gesteld naar onder andere Auschwitz, waar op 12 oktober al de eerste mannen werden omgebracht. Slechts enkelen zijn teruggekeerd! Achteraf gezien werden de mannen met deze gedwongen tewerkstelling in gijzeling genomen en vormde het een radertje in de “Judenendlösung”, het duivelse vernietigingsplan van de nazi’s. Het was voor velen de eerste kennismaking met het kampleven!
In 2005 heeft een speciaal in het leven geroepen werkgroep bij beide voormalige werkkampen monumenten geplaatst om deze zwarte geschiedenis niet meer in de vergetelheid te laten geraken!
Behalve het plaatsen van het monument wordt de geschiedenis van deze Joodse werkkampen ook levend gehouden in een permanente expositie in het Streekmuseum Kloosterhaar-Balderhaar. Dit museum, in 2013 opgericht door Freddie Ekkel, is sinds januari 2020 ondergebracht in een stichting met ANBI status.
Auteur:
Freddie Ekkel
Illustraties:
© Streekmuseum Balderhaar-Kloosterhaar
Laatst bijgewerkt:
28 juni 2020
Laatst bijgewerkt:
28 juni 2020