Aaltje Mozes van den Berg, geboren op 8 juni 1872 te Groningen en Moritz van der Hak, geboren op 28 maart 1882 te Appingedam woonden aan de Nieuwstad 26b in Groningen. Ze kregen samen twee zonen, Philippus (Philip) van der Hak (Groningen, 22 december 1908) en Louis Liepman van der Hak (Groningen, 23 april 1911). Aaltje had al een zoon, Maurits van den Berg (Groningen 20 februari 1898) die door haar vader Mozes destijds bij de burgerlijke stand is aangegeven.
Het was een hele muzikale familie. Aaltje had een prachtige stem, onder de noemer Mej. Alida Van den Berg Soubrette of chanteuse comique trad ze veel op in zaaltjes, cafe’s en op de kermis. Later vormde ze een duo met haar man Moritz van der Hak onder verschillende noemers, Duo van Bergen, mej. Van den Berg Soubrette en Van der Hak Hollandsche Komiek. Zodra hun zonen Philip en Louis in staat waren om viool en piano te spelen gingen ze mee om op te treden. Zoon Maurits was inmiddels in Keulen terecht gekomen waar hij bij vioolpedagoog Bram Eldering zijn opleiding volgde. Daarna ging Maurits naar het Berliner Philharmoniker om op 19-jarige leeftijd als concertmeester aan het werk te gaan. Begin jaren ’30 werd de grond in Duitsland te heet voor hem en keerde hij terug naar Nederland met zijn Duitse vrouw Hilde Roschner (harpiste). Philip speelde vaak ook piano ter begeleiding van de ‘stomme film’. Daarnaast werd er samengewerkt met of geschnabbeld bij Herman Rinket.
Aaltje en Maurice vormden een goed koppel, vele advertenties zijn te vinden in de kranten waar ze overal in de regio optreden. Zelfs in Rotterdam traden ze op. Ze hebben een eigen auto en Moritz van der Hak noemt zich muziek en artistenbureau directie Maurice. Hij boekt diverse artiesten en speelt zelf ook mee. In de hoogtijdagen leven ze van het optreden en zodra het economisch minder voor de wind gaat werkt Moritz als ‘reiziger’ ofwel vertegenwoordiger van vleeswaren.
Philip (l) en Louis (r) komen in dienst van de Groninger Orkest Vereniging.
Philip begint in 1926 op 17-jarige leeftijd als violist bij de GOV en in 1946/47 is hij concertmeester. Louis komt in 1929 als altviolist officieel in dienst bij de GOV. De Nieuwstad kan met recht een muzikale straat worden genoemd met de familie Van der Hak, Michiel Berkelo, familie Muller e.a. In de jaren 30 trouwt Philip met Aaltje Roelfina Veldthuis en Louis trouwt met Ine Broen en beiden krijgen hun eerste kind in de jaren 30. Philip woont dan met zijn vrouw Aaltje aan de Steentilkade 9 en Louis en zijn vrouw Ine wonen in de Van Starkenborgstraat op het moment dat de oorlog uitbreekt. In de oorlog wordt Philip eerst in kamp Balderhaar te werk gesteld en daarna naar Westerbork gestuurd. Louis wordt in kamp Havelte te werk gesteld. Maurits van den Berg duikt onder in zijn huis in Hilversum. De drie broers overleven de oorlog.
Hun ouders Aaltje Mozes van den Berg en Moritz van der Hak worden op 12 oktober 1942 in Auschwitz vermoord.
Philip van der Hak
Philip van der Hak
Op zondag 7 mei 2023 zijn door de familie Stolpersteine onthuld voor Aaltje en Moritz voor hun voormalige woning aan de Nieuwstad 26 te Groningen.
- Tip! Aaltje en Moritz komen voor in de tentoonstelling in de Synagoge Groningen
Auteur:
Nathalie van der Hak
Bronnen:
Delpher
Groninger Archieven
Open Archieven
Wikipedia
wo2-muziek.nl (interview)
Illustraties:
Arolsen Archives
© Collectie Nathalie van der Hak
© Collectie Regina Philip
Nieuwsblad van het Noorden
Gepubliceerd:
07-05-2023